سلامت روان در برابر اقدامات تروریستی؛ از بحران فردی تا تاب‌آوری اجتماعی
اقدامات تروریستی، انفجارها و درگیری‌های نظامی کوتاه‌مدت مانند «جنگ ۱۲ روزه ایران-اسرائیل» یا «انفجار پیجرها در مناطق غیرنظامی لبنان» نه‌تنها نظام سلامت فیزیکی جامعه را تهدید می‌کنند، بلکه پیامدهای عمیق و پایدار روانی برجای می‌گذارند.
مطالعات اخیر در حوزه روان‌پزشکی بحران نشان می‌دهد که مخاطراتی چون اضطراب فراگیر، بی‌خوابی، افسردگی، و به‌ویژه اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در بازماندگان و کادر درمانی این مناطق به‌طور چشم‌گیری افزایش یافته است.
در زمان جنگ‌های کوتاه‌مدت، شدت رویدادها غالباً بیشتر از مدت آن‌ها اهمیت دارد. آسیب روانی ناشی از چند روز درگیری شدید به‌ویژه زمانی که شهروندان در معرض بمباران یا انفجارهای غیرمنتظره هستند می‌تواند پایدارتر از آنچه تصور می‌شود بر حافظه، خلق، و احساس امنیت نسل‌ها اثر بگذارد. در چنین شرایطی سه مکانیسم اصلی آسیب روانی شناخته شده است:
1. ترومای مستقیم: مواجهه با صحنه‌های مرگ و جراحت، تجربه فروپاشی احساس امنیت.
2. ترومای ثانویه: مشاهده مکرر تصاویر خشونت در رسانه‌ها یا شبکه‌های اجتماعی.
3. ترومای مزمن: زندگی در انتظار تکرار رویداد مشابه و افزایش اضطراب پیش‌بینانه.
از سوی دیگر، مفهوم تاب‌آوری اجتماعی (Community Resilience) در چنین بحران‌هایی نقشی حیاتی دارد. شبکه‌های همبستگی اجتماعی، جوامع محلی، و نهادهای حامی سلامت روان در منطقه می‌توانند با مداخلاتی چون گروه‌درمانی، برنامه‌های حمایتی برای کودکان و زنان، و آموزش کادر درمان در زمینه ملاحظات فرهنگیِ آسیب جنگ، از تشدید بحران روانی جلوگیری کنند. 
در بسیاری از کشورهای درگیر تنش‌های سیاسی، فقدان زیرساخت‌های خدمات سلامت روان منسجم باعث می‌شود که نشانه‌های اختلالات روانی تا سال‌ها تشخیص داده نشوند. در نتیجه، ترویج «دیپلماسی سلامت» و همکاری‌های میان‌دانشگاهی در زمینه پژوهش‌های روان-اجتماعی از اولویت‌های راهبردی در حوزه سلامت منطقه‌ای محسوب می‌شود.
 جمع‌بندی
حفظ سلامت روان جوامع آسیب‌دیده از تروریسم نیازمند رویکردی چندبُعدی است؛ از مستندسازی علمی آثار روانی گرفته تا برنامه‌ریزی اجتماعی و فرهنگی برای تقویت تاب‌آوری جمعی.
همایش “چالش‌ها و ظرفیت‌ها در حوزه سلامت، سرمایه‌گذاری و توسعه پایدار” با تکیه بر تجارب منطقه‌ای جنوب شرق ایران، می‌تواند بستری برای تبادل دانش و راهکارهای عملی در مدیریت پیامدهای روانی ناامنی‌ها و بحران‌های انسانی باشد.